Desde hace unos años, Editorial Elvira convoca y promociona un certamen de relatos que anima a participar a todos los que nos gusta esto de inventar historias.
¡Y ya van nueve ediciones!
Esta vez me he animado a participar con un relato escrito en gallego, aunque también se puede participar con relatos escritos en castellano. Para mi es un premio que haya sido seleccionado para formar parte del libro Relatos na rúa 9.
El libro está ilustrado por Diseñatas, el equipo de diseño gráfico de la Fundación Igual Arte.
Al final de la entrada os dejo información de ellos. No dejéis de conocerlos.
Antes os presento el relato:
A casa da Palmira es un homenaje a mi primera maestra, que me enseñó a leer y a escribir , a hacer cuentas en los Cuadernos Rubio y ¡A bailar La Yenka!
Os comparto la versión original en primer lugar y a continuación la versión en castellano, para que todos podáis conocer a mi querida Catalina.
A CASA DA PALMIRA
Caeron chuzos de punta cando estabamos rezando o
rosario desta tarde. Mimadriña que
maneira de chover! Pareceu que abriran as portas do ceo e a igrexa viña enriba
das catro vellas que bisbabamos co párroco: Santa María madre de Dios… Non me
saían as palabras da gorxa.
Pensei que
chegara o día do xuízo final e iamos
morrer alí todas , de xeonllos tralo
cura. Foiche cousa de pouco
tempo, pero na miña vida me vin noutra igual: a sarabia repicaba no tellado coa
furia do demo e os lóstregos alumeaban aos santiños todos. Nosa Señora bendita, que
mediño pasei!
A perda non ía ser moita, cada vez somos menos os
que imos a novena da Virxe de Fátima. O
mundo cambiou moito en pouco tempo. Antes, non chegaban os bancos para todos, pero
agora estas cousas estanse votando a perder. Apenas quedan devotos coma os
daquela, que viñan de tódolos lados da
bisbarra a rezar con nós e enchían o templo de almiñas.
Grazas a Deus,
escampou e puidemos desafogarnos un chisco, falando á saída no adro. Quen máis, quen menos, pasara tanto
medo coma min, que aínda vou tremendo para á
casa. Sorte de que vivo preto e xa estou chegando, porque non vai tardar
nadiña en caer outra boa.
Xesús!, que traballiño me da abrir esta porta.
Teño que chamar ao cerralleiro sen falta. Atráncase a fechadura, pero só me
lembro de que hai que arranxala cando veño co apuro.
Xa está! Desta foi!
A miña casiña cheira que arrecende. O cheiro a
xabón da roupa recórdame a tía Maruxa,
á irmá da miña avoa era de lavar todo
coa pastilla de Lagarto . Pasou os seus últimos anos vivindo con nós, na parte de abaixo da casa. Cando finou, arranxamos isto para facer a aula, pero
hai tempo que pechei a escola e puxen a lavadora no cuarto de aseo do baixo.
Traio os pés
enchoupados. Non dan arranxado as fochancas do camiño, e pasou un tolo co coche
e púxome pingando. Vou ter que falar co alcalde, a ver se os manda vir dunha
vez. Un día destes vou chamar a radio para decirllo ao Abel… Como se chama o
programa ese o que chaman os veciños para falar co alcalde, ó?... Agora non me lembro, pero xa me virá á cabeza. Antes de nada, vou cambiar os zapatos, non
vaia ser o demo que esvare e quede tirada no chan ata que alguén do barrio me bote en
falta.
Señor, que lóstrego!, volve a tronada… Logo verei
se están fechadas as ventás do faiado, pero primeiro teño que tirar derriba do corpo
esta roupa.
Non chocheo, non. Falar
soa éche cousa de familia. Son neta da Palmira e filla da Luisa, a avoa e
mamá rosmaban todo o día. Eu vivín
sempre con elas, ata que morreron de vellas, e herdei a súa teima coma herdei
esta casiña, que era todo canto tiñan.
Estouche ben orgullosa das miñas. Hai setenta e
tres anos, non eran bos tempos para criar unha nena sen pai. Pero elas
apañáronse como puideron para sacarme adiante, sen axuda de ninguén.
Subo as escaleiras do mesmo xeito ca elas:
amarrada ao pasamáns, puxando deste corpo doente ata o primeiro andar. Ás
veces, sinto que andan por aquí,
agochadas neste cuarto que era o de miña nai, dicíndolle fuxe, fuxe! aos meus gatiños.
Mírome espida, no
espello do roupeiro, e non me recoñezo: xa non queda nadiña da boa moza que
fun. Non hai máis que vernos na foto esa que teño enriba da cómoda, o guapas
que estabamos as tres aí, vestidas de festa no casamento dun parente que xa non lembro… Sonche
cuspidiña a mamá.
Ningunha de nós casou: miña nai era filla de
solteira e eu tamén. E nunca me arrepentín de non ter fillos, chegoume dabondo
con ensinar aos rapaces doutros.
Mentres barallo estas
cousas, abro o frasco de colonia Joya
que gardo ao lado do noso retrato coma unha reliquia, aínda me cheira a
aqueles tempiños!
Por iso
nunca vou vender o único que me queda nesta vida.
A miña casiña éche moi aquelada: tralo valo da entrada hai un pequeno xardín con
roseiras, e na parte de atrás, teño a
horta onde boto catro cousas para o meu apaño. Pero o mellor está na planta de
arriba: os dous dormitorios; un cuarto de aseo, moi xeitosiño con ventá; e a cociña unida
á sala da galería que mamá mandou facer canda a reforma. Unha marabilla con vistas.
Ela votaba as tardes no seu recuncho coa calceta, o mesmo sitio onde eu paso o tempo lendo. Dende aí, vexo un cachiño do mar que nos separa do Morrazo. Pero sei que as vistas vanme durar pouco: xa están obrando pola parte de abaixo, cara a estación de Renfe.
Un centro comercial con estación de tren y de autobús, todo moi moderno. Ao
Alcalde non lle cabe un garabullo co proxecto do arquitecto Thom Mayne. E presume
de que van a construir na zona un ascensor único no mundo, como todo o desta cidade.
Neste barrio apenas
quedan en pé un par de casas coma esta.
Hai anos, achegáronse por aquí
uns homes co peto cheo de cartos, que ofreceron catro pesos e un piso novo pola
casa da Palmira. Pero miña nai era ben
teimuda e non foron quen de convencela.
Os corvos non se esquecen deste curruncho: cada pouco, volven de visita. Din que o lugar non é axeitado para unha persoa maior, e ofrécenme dous pisos con vistas á Ría. Levan razón, mais eu son tan teimuda coma a miña nai e non preciso que me convenzan. Sei ben que os herdeiros han vender todo en canto a morte arrefríe o meu corpo. Iso a min tanto me ten, dígolle a eses homes cada vez que veñen a verme.
Os que non veñen, nin
de visita, son os meus parentes de Ourense. Xa choveu , dende que apareceu unha
prima de alá pola porta da miña casa. Chegou á hora da sesta cunha bolsa de
pexegos na man. Eu recoñecina ben, pero pregunteille quen era para amolala un
pouco. A Elvirita da Tomasa veu porque tiña o home ingresado no Hospital de
Fátima, e durmiu aquí un par de noites.
Sentóucheme de marabilla un pouco de leria con ela, é tan faladeira coma min.
Tiven tempo de poñela ao día. Seica non sabía que
a miña avoa, de moza, estivo servindo na casa duns señoritos na rúa do
Príncipe, que a botaron fora cando
empreñou (nunca dixo de quen). Contáronlle, que a Luisiña da Palmira criouse
coa familia na aldea, porque súa nai foi gañar a vida a Barcelona e que, cando volveu,
comprou casa en Vigo e trouxo a rapaza con ela.
Iso é
certo: a miña nai veu para acá de mociña. Tiña catorce anos cando empezou a
traballar na fábrica de Alfageme, coa
tía Maruxa.
Non lle falei, porque isto non lle interesa a
ninguén, do que lle custou a miña avoa xuntar os cartos para comprar unha
vivenda; nin das que pasou miña nai, traballando coma unha burra na conserva ,
para pagar as letras do préstamo da reforma desta casa vella.
Son mestra polo
esforzo das miñas, díxenlle á tal prima. Se tiven sorte de poder estudar
naqueles tempos, sendo filla de solteira, foi grazas ás monxas dos Choróns
(todo hai que dicilo), que nos axudaron no que podían. Despois, cumprín coa
promesa que lle fixera á miña santiña, e votei moitas tardes aprendéndolle a
ler e a escribir, a mulleres que tiñan
menos sorte ca min.
Non sei se xa o dixen: chámanme Catuxa e gústame
falar. Miña nai contoume que meu pai foi
un desgraciado, o coitado matouno unha
chispa cando arranxaba unha caldeira, antes de saber que
ela levaba dúas faltas e eu viña de camiño.
© Carmen Ferro.
© Carmen Ferro.
Para los que queréis conocer el certamen
https://editorialelvira.com/category/vigohistorico/
Y conocer el libro, solidario con la Fundación Igual Arte
https://editorialelvira.com/product/relatos-na-rua-9/
Y sobre todo
Os animo a conocer el trabajo de Igual Arte. Artistas en el amplio sentido de la palabra.
https://fundacionigualarte.com/
Un ejemplo de su talento creativo es la letra de la canción Piel con piel de Antonio Orozco
compuesta por Eva García, miembro del grupo Chungo Pastel, de Igual Arte
Aquí podéis ver el vídeo. No os perdáis esta maravilla
https://www.youtube.com/watch?v=IiMndzKJei0